نیلوفر زارع
جرس: افشاگری مهدی خزعلی چهره رسانه ای منتقد حکومت درباره بازگشایی مجدد بازداشت گاه کهریزک به نگرانی ها درباره موج تازه سرکوبهای سیاسی دامن زده است. خزعلی در نامه ای سرگشاده خطاب به رییس قوه قضاییه با استناد به نقل قولی موثق از یک مسوول ارشد قضایی آورده است" بازداشت کهریزک که به دستور رهبری بسته شده بود - با نام " سروش 111" بازگشایی شده است." او سپس در مصاحبه ای با جرس به افشای جزییاتی درباره این بازداشت گاه پرداخته و گفته است که این بازداشت گاه توسط افراد خود سر راه اندازی شده و در حال حاضر برخی از زندانیان سیاسی در آن نگهداری می شوند.با این حال به دلیل حساسیتی که روی بازداشت گاه کهریزک وجود دارد بعید است که چنین اقدامی جز با تایید مقام های عالی رتبه قضایی و امنیتی میسر بوده باشد.
بهانه ای برای راه اندازی دوباره شکنجه گاه
تنها چند روز پس از افشای فجایع بازداشت گاه کهریزک در مرداد ماه گذشته که به تعطیلی این بازداشت گاه منجر شد "سرتیپ اسماعیل احمدی" مقدم فرمانده نیروی انتظامی ایران گفته بود که در محل بازداشتگاه کهریزک بازداشت گاهجدیدی ساخته خواهد شد. او وعده داده بود که "نیروی انتظامی در حال ساخت یک بازداشتگاه استاندارد در محل بازداشتگاه کهریزک است که تحت نظارت سازمان زندان ها اداره خواهد شد." وعده احمدی مقدم برای ساخت بازداشت گاهی استاندارد طبق گفته خود او قرار بود در بازه زمانی یک ماهه عملی شود اما تاکنون هیچ خبری مبنی بر راه اندازی مجدد بازداشت گاه کهریزک از سوی مقام های قضایی و امنیتی منتشر نشده و افشاگری اخیر مهدی خزعلی درباره راه اندازی دوباره این بازداشت گاه هم از سوی حکومت مورد تایید یا تکذیب قرار نگرفته است. با این حال سخنان اخیر مقام های امنیتی و قضایی نشان دهنده آن است که حکومت در آستانه سالگرد اعتراض های مردمی در خرداد ماه قصد تشدید تدابیر امنیتی را دارد.طرح تازه نیروی انتظامی نیز که با ادعای برخورد با اراذل و اوباش به جریان افتاده این نگرانی را تشدید کرده که حکومت قصد دارد سرکوب اعتراض های احتمالی در ماه های آینده را با ادعای مبارزه با اراذل پیش ببرد و بازداشت شدگان احتمالی اعتراض های سیاسی را در شرایط خاص مجرمان خطرناک قرار دهد. از آنجا که بازداشتگاه کهریزک برای نگهداری بازداشتی های طرح جمع آوری اراذل و اوباش در سال 86 مورد استفاده قرار گرفته بود اجرای دوباره طرح موسوم به مبارزه با اراذل توسط نیروی انتظامی می تواند توجیهی برای احیای این بازداشتگاه باشد.
با این حال آن طور که خزعلی در افشاگری خود عنوان کرده است در حال حاضر نیز برخی از متهمان سیاسی در بازداشتگاه کهریزک نگهداری می شوند که این خود زنگ خطرهای به مراتب جدی تری را نسبت به نقض حقوق زندانیان این بازداشتگاه به صدا در می آورد. خزعلی در افشاگری خود مشخص نکرده که چه تعداد از زندانیان سیاسی اکنون در بازداشتگاه کهریزک نگهداری می شوند و از هویت این افراد هم سخنی به میان نیامده است. اما زندانیان این بازداشتگاه مطمئنا در شرایط قرنطینه کامل قرار دارند چرا که در صورت تماس یا ملاقات آنها با خانواده هایشان خبر احیای بازداشتگاه کهریزک از مدتها قبل افشا می شد.
متهمان اصلی آزادند
نهادهای حکومتی وجود دست کم سه قتل عمد را در جریان فعالیت دور قبلی بازداشت گاه کهریزک پذیرفته اند و این در حالی است که هواداران جنبش سبز تعداد کشته شدگان این بازداشتگاه رابیش از این می دانند. در گزارش آذز ماهگذشته سازمان قضایی نیروهای مسلح از " امیرجوادی فر"،" محسن روح الامینی" و " محمد کامرانی" به عنوان قربانیان شکنجه و ضرب و شتم در بازداشتگاه کهریزک یاده شده اما هواداران جنبش سبز نام " رامین آقازاده قهرمانی" و " رامین پوراندرزجانی " را نیز به لیست قربانیان اضافه می کنند. رامین پوراندرزجانی پزشک وظیفه بازداشت گاه کهریزک بود که در آبان ماه گذشته به طرز مشکوکی از دنیا رفت. افشاگری های احتمالی وی می توانست هویت برخیمتهمان اصلی فجایع بازداشت کهریزک را برملا سازد. سایر قربانیان این بازداشت گاه معترضان به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری بودند که در جریان تجمع های خیابانی دستگیر شده بوند. علاوه بر افرادی که بر اثر شکنجه هایبازداشتگاه کهریزک به قتل رسیدند ده ها نفر دیگر نیز در این بازداشت گاه مورد شکنجه قرار گرفتند و آثار جسمی و روحی این شکنجه ها هنوز بر ذهن و جسم بسیاری از این افراد وجود دارد.
در گزارشی که کمیته تحقیق و تفحص مجلس درباره فجایع بازداشت گاه کهریزک منتشر کرده بود به نقش سعید مرتضوی دادستان سابق تهران در اعزام معترضان سیاسی به این بازداشت گاه اشاره شده بود. مرتضوی این اتهام را که او مسبب اعزام 145 نفر از دستگیرشدگان حوادث روز 18 تیر ماه گذشته به بازداشتگاه کهریزک بوده را رد کرده است اما در عین حال پس از کنارگذاشته شدن از سمت دادستانی تهران برخلاف گذشته چندان میلی به حضور در رسانه ها ندارد و ترجیح می دهد در اتاق نه چندان خبرساز معاونت دادستانی کل کشور باشد. او حتی در پست دیگر خود یعنی ریاست ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز حضور رسانه ای چندانی نداشته و به روایت عامیانه منتظر مانده است تا آب ها از آسیاب بیافتد.
"احمد رضا رادان" جانشین فرماندهی نیروی انتظامی تهران دیگر فردی که نامش به عنوان یکی از مسببان اصلی فجایع دور قبلی بازداشت گاه کهریزک مطرح است نیز برای مدتها از رسانه ها فاصله می گرفت و در چند مصاحبه تلویزیونی نیز با حالتی گرفته و چهره ای آشفته ظاهر شد. برخی منابع رسانه ای جنبش سبز از نقش مستقیم رادان در اعمال شکنجه های بازداشت گاه کهریزک خبر می دانند و گزارشهایی هم از صدور قرار التزام قضایی برای رسیدگی به اتهام های وی وجود داشت. اما به نظر می آید که رادان پس از سپری کردن ماه ها انزوا اکنون با تایید مقام های عالی رتبه تر در نقش خود به عنوان فرمانده نیروی انتظامی تهران تثبیت شده و چند روزی است که برای توجیه طرح تازه مبارزه بااراذل و اوباش مدام با رسانه های حکومتی گفتگو می کند.
در این حال افشاگری مهدی خزعلی درباره دور تازه فعالیت بازداشت گاه کهریزک نیز حاکی از آن است که رادان با هلی کوپتر از بازداشت گاه جدید بازدید کرده و در جریان فعالیت آن قرار دارد.
به این ترتیب دادگاهی هم که برای رسیدگی به پرونده متهمان فجایع بازداشت گاه کهریزک برگزار شده همان طور که مخالفان حکومت پیش بینی کردند صرفا به نقش برخی از افراد دست چندم در این ماجرا پرداخته و آمران این فجایع را به پای میز محاکمه نکشیده است.در خبر دی ماه گذشته پایگاه خبری تابناک وابسته به محسن رضایی آمده بود که در میان متهمان پرونده کهریزک چند سرهنگ و یک سرتیپ وجود دارد، اما به هویت این افراد اشاره ای نشده بود.
گزارش سازمان قضایی نیروهای مسلح هم حاکی از مجرم شناختن 12 نفر در جریان رسیدگی به پرونده کهریزک بود.این گزارش آورده بود که برای سه نفر از متهمان با استناد به بند ب ماده ۲۰۶ قانون مجازات اسلامی که از مصادیق قتل عمد است درخواست مجازات شده است و برای 9 نفر دیگر نیز پیرامون اتهام های مشارکت در ایراد ضرب و جرح و اهانت، محروم کردن بازداشت شدگان از حقوق شهروندی، بی مبالاتی و عدم رعایت نظامات دولتی و مشارکت در گزارش خلاف واقع در خصوص علت و نحوه درگذشت سه نفر از بازداشت شدگان کیفرخواستی تنظیم شده است. با این حال از آنجا که دادگاه متهمان بازداشتگاه کهریزک به طور غیرعلنی برگزارشده هنوز از هویت متهمان اطلاعی در دست نیست و مشخص نشده که حکم نهایی درباره آن ها چه زمانی صادر می شود.
کهریزک های ناشناخته
زمانی که نام بازداشتگاه کهریزک به دلیل شکنجه های جاری در آن بر سر زبان ها افتاد، برخی از بازداشت شدگان حوادث پس از انتخابات از نگهداری خود در بازداشت هایی نظیر بازداشتگاه کهریزک پرده برداشتند و نام محل هایی مانند بازداشتگاه "پاسارگاد" یا گشاپور" یا "66 سپاه" را افشا کردند. بازداشتگاه هایی که حتی وجودشان از سوی مقام های حکومت به رسمیت شناخته نشد و هیچ مقام قضایی معتبری تایید نکرد که معترضان در چنین محل هایی نگهداری شده اند.
برای نمونه "غلامحسین اسماعیلی" رییس سازمان زندانهای کشور در مصاحبه ای پیرامون این پرسش که آیا بازداشتگاهی به نام پاسارگاد وجود دارد یا خیر؟گفت: خیر اصلا بازداشتگاهی به چنین نامی نداریم" و "علاءالدینبروجردی" رییس کمیسیون امنیت ملی نیز در مصاحبه ای درباره وجود بازداشتگاه پاسارگاد خطاب به خبرنگاران گفته بود که "بازداشتگاه پاسارگاد را اولين بار است كه مي‌شنوم بنابراين اگر شما به عنوان خبرنگار از جاي آن اطلاع داريد به ما بگوييد تا ما به صورت سرزده از آنجا بازديد كنيم و بعد خبر آن را به اطلاع مردم برسانيم."
تکذیب وجود چنین بازداشت گاه هایی از سوی مسوولان قضایی و امنیتی در شرایطی انجام گرفته است که بر اساس برخی گزارشهای منابع مستقل بازداشتگاه پاسارگاد در نزدیکی پاسگاه نعمت آباد (حوالی تهران، ابتدای جاده ساوه)قرار دارد و معترضان حوادث پس از انتخابات در آن به صورت عریان نگه داری شده و در معرض آزار جنسی قرار گرفته اند.
درباره شکنجه های رایج در بازداشت گاه شاپور نیز گزارشهایی وجود دارد که در صورت صحت آن نشان دهنده فاجعه ای حتی وسیع تر از شکنجه های بازداشت گاه کهریزک است.
با این حال رسیدگی ناقص به پرونده بازداشت گاه کهریزک و امتناع از تایید دیگر بازداشت گاه های غیرقانونی توسط حکومت، گمانه ها درباره اراده حکومت به نقض سیستماتیک حقوق زندانیان را شدت بخشیده است. تحلیل گران بااشاره به گزارشهای مربوط به احیاءبازداشتگاه کهریزک معتقدند که اگر حکومت ابایی از راه اندازی مجدد این بازداشتگاه با سابقه رسوایی تمام عیارش نداشته است، در استفاده از دیگر بازداشتگاه های غیرقانونی نیز تردیدی به خود راه نخواهد داد و باید هر زمان منتظر بروز فاجعه ای از جنس فاجعه کهریزک بود.
